Akıcılık Bozuklukları

• Kekemelik

Kekemelik, konuşma sırasında seslerin, hecelerin veya kelimelerin tekrarlanması veya uzatılması ya da konuşmanın akıcılığının bozulması olarak tanımlanabilir. Kekemelik genellikle çocukluk döneminde başlar ve bazı durumlarda yetişkinliğe kadar devam eder. Kekemeliğin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik, nörolojik ve psikolojik faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.

Kekemeliğin müdahalesi için farklı yöntemler kullanılabilir. Dil ve konuşma terapisi, kekemeliği olan kişilerin kekemeliğini yönetebilmelerini amaçlar. Dil ve konuşma terapisi bireysel veya grup halinde yapılabilir.

Kekemelik ciddi bir sorun olabilir ve kişinin sosyal hayatını, eğitimini ve iş hayatını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle kekemelik yaşayan kişiler mutlaka profesyonel yardım almalıdır. Ayrıca aile ve arkadaşların da kekemeliği olan kişiye destek olması önemlidir.

• Hızlı-Bozuk Konuşma

Hızlı-bozuk konuşma (HBK), konuşmanın akıcılığını bozan bir durumdur. HBK olan kişiler, normalden çok daha hızlı ve düzensiz konuşurlar. Bu da konuşmanın anlaşılırlığını azaltır ve iletişim sorunlarına yol açar.

HBK’nin nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Bazı araştırmalar, beyindeki nörofizyolojik farklılıkların, genetik yatkınlığın ve psikolojik etmenlerin rol oynadığını göstermektedir. HBK genellikle çocukluk döneminde başlar ve yetişkinliğe kadar devam eder.

HBK’nin müdahalesi için dil ve konuşma terapisti desteği almak gerekir. Terapide, kişinin konuşma hızıyla ilgili farkındalık kazanması, nefes koordinasyonu sağlaması, ses perdesi kontrolü yapması, anlatım becerilerini geliştirmesi ve doğru noktalama kurallarına uyması amaçlanır.

HBK’nin tedavisinde kullanılan bazı teknikler şunlardır:

– Ses kaydı: Kişi kendi konuşmasını kaydedip dinleyerek hızını değerlendirir ve düzeltmeye çalışır.

– Süre tutma: Kişi belirli bir metni okurken veya anlatırken süre tutarak hızını ölçer ve yavaşlamaya çalışır.

– DAF cihazı: Delayed Auditory Feedback (Gecikmeli İşitsel Geri Bildirim) cihazı, kişinin kendi sesini gecikmeli olarak duymasını sağlar. Bu da kişiyi yavaşlatır ve akıcılığını arttırır.

– Spido-metre cihazı: Bu cihaz, kişinin konuşma hızının belirlenen limiti aştığında uyarı verir. Bu da kişiye geri bildirim sağlar ve hızını ayarlamasına yardımcı olur.

– Abartılı fonasyon: Kişi sesleri abartılı bir şekilde çıkarmaya çalışarak ses tellerini gevşetir ve ses perdesini düzenler.

– Hece ve ses uzatma: Kişi hece veya sesleri uzatarak konuşmayı yavaşlatır ve akıcılığı sağlar.

HBK olan kişilerin terapiye ek olarak günlük yaşamlarında da bazı ipuçlarına dikkat etmeleri faydalı olabilir:

– Konuşmadan önce ne söyleyeceklerini planlamak

– Konuşurken sakin olmak ve stresli durumlardan kaçınmak

– Karşıdaki kişiyle göz teması kurmak

– Konuşurken ara vermek

– Dinleme becerilerini geliştirmek

HBK, müdahale edilmediği takdirde kişinin sosyal, eğitsel ve mesleki hayatında olumsuz etkilere sahip olabilir. Bu nedenle HBK olan kişilerin mutlaka profesyonel yardım almaları önemlidir.